Другая опіумная вайна

Другая Опіумная вайна
Узятыя фарты Дагу
Дата	1856-1860
Месца	Кітай
Прычына	Вялікабрытанія і Францыя жадалі ўварвацца на кітайскі рынак
Вынік	перамога Вялікабрытаніі і Францыі
Змены	перадача Вялікабрытаніі Коўлуна Далучэнне Прыамур’я і Прымор’я да Расіі
Праціўнікі
Вялікабрытанія Францыя ЗША (1856 і 1859) Цынская імперыя
Камандуючыя
Майкл Сеймур Джэймс Брус Жан-Батыст Луі Гро Агюст Леапольд Пратэ Джэймс Армстронг Джозія Татнал Сэнгэрынчы
Сілы бакоў
11 000 чал. 6700 чал., 173 карабля 287 чал., 4 карабля 200 000 чал.
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Другая опіумная вайна — вайна Вялікабрытаніі і Францыі з Цынскай імперыяй, якая доўжылася з 1856 па 1860 год.

Перадумовы

У 1851—1864 гг. у імперыі Цын ішла грамадзянская вайна. Паслабленне маньчжурскай імперскай улады пасля Першай опіумнай вайны стала пераломным момантам у гісторыі гэтай дзяржавы. На тэрыторыі імперыі Цын утварылася Тайпінская дзяржава, з якой маньчжурскі ўрад вёў знясільваючую барацьбу.

У першыя часы грамадзянскай вайны замежныя гандляры і місіянеры спачувалі тайпінам.

Фармальна Вялікабрытанія, Францыя, ЗША на першапачатковым этапе тайпінскага паўстання прытрымлівалася нейтралітэту. Аднак, насамрэч яны ўжо ў 1854 г. паспрабавалі выкарыстаць Грамадзянскую вайну ў сваіх мэтах. Дыпламатычныя прадстаўнікі Вялікабрытаніі, Францыі і ЗША прад’явілі маньчжурскаму імператару сумеснае патрабаванне аб перазаключэнні дагавораў 1842—1844 гг. Дзяржавы патрабавалі сабе права неабмежаванага гандлю на ўсёй тэрыторыі Кітая, дапушчэння сваіх пастаянных паслоў у Пекін, афіцыйнага права гандляваць опіумам. Цынскі ўрад адхіліў гэтыя патрабаванні, але да адкрытага канфлікту гэта не прывяло, бо ваенныя сілы Вялікабрытаніі тым часам былі звязаны ў войнах з Расіяй, Персіяй і Індыяй.

Нагода

Калі Вялікабрытанія, Францыя і Расія вызвалілі свае сілы пасля Крымскай вайны, брытанцы сталі шукаць нагоду для развязвання ваеннага канфлікту ў імперыі Цын. Такая нагода знайшлася — гэта было затрыманне кітайскімі ўладамі англійскага судна «Эрау», якое займалася кантрабандным гандлем.

8 кастрычніка 1856 года кітайскія чыноўнікі ўзышлі на борт лорчы Arrow («Эрау»), кітайскага карабля, (порт прыпіскі — Ганконг) які плыў пад сцягам Вялікабрытаніі. Існавала падазрэнне, што гэты карабель займаецца пірацтвам, кантрабандай і гандлем опіумам. Дванаццаць чалавек былі арыштаваны і, нягледзячы на патрабаванні Вялікабрытаніі, яны не былі выпушчаны на свабоду. Пасля гэтага інцыдэнту Вялікабрытанія абвясціла вайну імперыі Цын.

Ход вайны

Руіны разбуранага акупантамі палаца Юаньмін’юань у Пекіне.

У канцы кастрычніка 1856 г. брытанская эскадра падвергла бамбардзіроўцы порт Гуанчжоу. Напачатку 1857 г. у ваенных дзеяннях таксама ўдзельнічалі амерыканскія караблі. Неўзабаве да Англіі далучылася і Францыя. Скарыстаўшыся канфліктам, Расія прапанавала Цынскай імперыі ваенную дапамогу ў абмен на тэрытарыяльныя саступкі. У 1858 годзе быў заключаны Айгунскі дагавор, паводле якога Расія атрымала права на левы бераг Амура і кантроль над Усурыйскім краем.

У 1860 г. аб’яднаная англа-французская армія зноў разгарнула ваенныя аперацыі на Ляадунскім паўвостраве і ў паўночным Кітаі, захапіла Цяньцзінь. У вырашальнай бітве, у канцы верасня, пад Пекінам англа-французская артылерыя разграміла маньчжура-мангольскую конніцу. Шлях на Пекін быў адкрыты. Непадрыхтаваныя да вайны цынскія войскі былі разгромлены. Акрамя таго, цынская дзяржава была да гэтага часу цалкам абяскроўлена Тайпінскім паўстаннем. У гэтай сітуацыі Расія запатрабавала ад Цынскага ўрада поўнай перадачы Усурыйскага края, што і было замацавана ў Пекінскім дагаворы 1860 года.

Вынікі

24-25 кастрычніка 1860 г. быў падпісаны Пекінскі дагавор, па якім цынскі ўрад пагадзіўся выплаціць Вялікабрытаніі і Францыі 8 мільёнаў лянаў кантрыбуцыі, адкрыць для замежнага гандлю Цяньцзінь, дазволіць выкарыстоўваць кітайцаў у якасці рабочай сілы (кулі) у калоніях Вялікабрытаніі і Францыі. Да Вялікабрытаніі з гэтага моманту пераходзіла паўднёвая частка Цзюлунскага паўвострава.

Спасылкі

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Другая Опіумная вайна
• Музей опіумнай вайны ў горадзе Хумэнь правінцыі Хэбэй
• Бутакоў Аляксандр Міхайлавіч, барон Тызенгаўзен Аляксандр Яўгенавіч, Опіумныя войны. Агляд войнаў еўрапейцаў супраць Кітая ў 1840—1842, 1856—1858, 1859 і 1860 гадах
• Опіумныя войны — Гісторыя Архівавана 21 студзеня 2009.